«Անհասկանալի խմբավորումներն իրականացնում են անհասկանալի քաղաքականություն»

irates.am-ի հարցերին պատասխանում է Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն ՄԱՆՎԵԼ ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ

-Պարոն Սարգսյան, նկատելի են սոցիալական բողոքի նախադրյալներ՝ կարկտահարության վնասների փոխհատուցման, գազի գնի բարձրացման հետ կապված: Դրանք կարո՞ղ են կրել շարունակական բնույթ, եթե նկատի ունենանք, որ քաղաքական ուժերը օտարվել են հասարակությունից, և նրանց ու հասարակության միջև առաջացել է անջրպետ:
-Դա համալիր հարց է: Մեր հարևան երկրների՝ Վրաստանի, Ադրբեջանի փորձը ցույց է տալիս, որ այդ բողոքները կարող են վերածվել լոկալ բունտերի, օրինակ՝ որևէ քաղաքում: Ադրբեջանի երկու քաղաքներում բողոքը վերածվեց կոնկրետ ուժային գործողությունների: Քաղաքական պրոցեսների բացակայությունը կարող է հանգեցնել սոցիալական բունտի: Տասնութ տարի է, ինչ Հայաստանում ձևավորվել է քաղաքական գործունեության ավանդույթ. կուսակցությունները մասնակցում են ընտրությունների՝ նախօրոք հայտարարելով, որ ընտրությունները կեղծվելու են, և իրենք թույլ չեն տա, որ իշխանությունը կեղծի ընտրությունները: Դրանից հետո կատարվում է այն, ինչ կատարվում է: Տեղի է ունենում հետևյալը. մասնակցություն ընտրություններին, բողոքարկում, հիասթափություն: Հայաստանում քաղաքականությունն այս ցիկլն է: Բնական է, որ այս ցիկլը հանգեցնում է տարբեր այլասերումների թե՛ հասարակության մեջ, թե՛ քաղաքական ուժերի: Մենք տեսնում ենք, որ եթե գոյություն չունի ազատ մրցակցություն, ինչի է վերածվում կուսակցական գործունեությունը: Կուսակցությունները փորձում են արդարացնել իրենց գործունեությունը և իրենց տեղը գտնել քաղաքական դաշտում: Նրանք դիմում են ռեժիմի հետ ինչ-ինչ հարաբերությունների կամ էլ միմյանց հետ են գնում այդ հարաբերություններին: Հասարակությունն այդ դեպքում օգտագործվում է որպես ռեսուրս, որպես շանտաժի միջոց՝ ցույց տալու, թե ով է ուժեղ և ով՝ թույլ:
Կուսակցություններն այսօր զբաղված չեն զարգացման ծրագրեր ներկայացնելով, այլ ստեղծում են վերկուսակցական կերպարներ:
-Հասարակությունը հիասթափված է ինչպես իշխանություններից, այնպես էլ՝ ընդդիմադիր ուժերից: Այս պայմաններում Նախախորհրդարանն առաջարկում է կազմակերպել դիմադրության շարժում: Իրատեսակա՞ն եք համարում նրանց ուղերձը հասարակությանը:
-Դիմադրության շարժում ասելով՝ պետք է հասկանալ, թե ինչին ես դիմադրում: Նախ՝ պետք է տեսնել, թե այս տարիների ընթացքում ինչի է վերածվել մեր հասարակությունը: Մի մասը դարձել է ավելի գիտակից, խորքային կերպով է ընկալում իր շուրջը տեղի ունեցող պրոցեսները, մյուս մասը՝ կորցրել է հույսը, որն ինչ-որ տեղ ռացիոնալ է: Այդ հատվածը չի հավատում, որ ընտրությունների միջոցով ինչ-որ բան կարող է փոխել: Մի մասը հեռանում է, մյուսները՝ համակերպվում են գործող համակարգին:
Եթե հստակ բացատրվի, թե ինչին են դիմադրում, և մարդիկ դա կարողանան ընդունել, կարելի է դա անվանել դիմադրության շարժում: Պետք է հստակ սահմանել՝ կա՛մ դու համակերպվում ես, կա՛մ էլ չես ճանաչում այդ իրավիճակը օրինական և փորձում ես փոխել այն:
-Հասարակությունը, սակայն, տարիներ շարունակ տեսել է, թե նույն ընդդիմադիր կոչվող կուսակցություններն ինչպիսի փոխզիջումների են գնում իր հաշվին: Եվ առհասարակ, լղոզված են իշխանամետ և ընդդիմադիր կուսակցությունների սահմանները:
-Օրինակ, կան անհասկանալի խմբավորումներ, որոնք անհասկանալի քաղաքականություն են իրականացնում: «Բարգավաճ Հայաստանն» ասում է՝ ես ո՛չ իշխանություն եմ, ո՛չ ընդդիմություն:
-Իսկ դա չի՞ գալիս այն բանից, որ ընդդիմադիր կոչվող կուսակցությունները հենվում են ոչ թե հասարակության, այլ՝ ներիշխանական տարաձայնությունների, պառակտումների վրա:
-Միանշանակ: Կա քաղաքական ուժ, որը տիրապետում է պետական լծակներին, և կան ուժեր, որոնք զերծ են դրանցից: Եվ պետք է հասկանալ ու հստակ գնահատական տալ այդ ամենին:
Իռլանդիայում, օրինակ, եղել է քաղաքական ուժ, որը խնդիր էր դրել իր առջև՝ վերացնելու օլիգարխիկ համակարգը և հասավ դրան: Եթե ուզում ես վերականգնել ընտրական մեխանիզմները, ապա դրան կարող ես հասնել ժողովրդի համախմբման, համաժողովրդական շարժման և գործող համակարգին քո կամքը պարտադրելու միջոցով: Միայն դրանից հետո կարող է կուսակցական կյանքն ընթանալ նորմալ հունով:

Թագուհի ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Քաղաքացիական անհնազանդության հայկական տարբերակ կամ՝ «Արժեքների հեղափոխություն»
• ԲՀԿ-ն վերահաստատում է իր գերիշխող դիրքը
• Մետաքսի ճանապարհ՝ Սալոնիկից մինչև Մեղրի
• «Չկա բարեփոխումների ծրագիր»
• «Քինդեր-սյուրպրիզ»՝ եվրասիականացման նախաշեմին
• «Հարցերը փողոցում չեն լուծվում»
• Գայ Ֆոքսը՝ Երևանում
• Ռեսուրսնե՞րն են հաշվարկում
• «Դիմակների երթից» մեկ տարի անց
• «Ոչ մի քաղաքական իմաստ այնտեղ պետք չէ փնտրել»
• «Ոչ միայն սահմանադրության, այլև ողջ հասարակության հարցն է»
• «Արտահերթ ընտրություններ չեն սպասվում»
• ԲՀԿ-ն՝ լուրջ փորձության առջև
• «Հոկտեմբերի 30-ն այլ իմաստ ունի»
• Նստացույցի հարցում դեռ չկա կոնսենսուս
• Երջանիկ Աբգարյանը կարծում է, որ պետք է լավատես լինել
• Որքան են թափանցիկ գործում ՀՀ-ում հավատարմագրված դեսպանությունները
• Վիզաների դյուրացում ՀՀ-ի և ԵՄ-ի միջև
• Մնացել են նույն դիրքորոշմանը
• «Լուսանցքային լինելը պատիվ է մեզ համար»

Մեկնաբանություններ